ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ 'ਤੇ ਰੀਲਾਂ ਵੇਖਣ ਵਾਲੇ ਸਾਵਧਾਨ! ਤਾਜ਼ਾ ਰਿਸਰਚ 'ਚ ਹੋਸ਼ ਉਡਾ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਖੁਲਾਸੇ

<p><strong>Instagram Reels:</strong> ਅੱਜ ਦੀ ਡਿਜੀਟਲ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਟਿਕਟੋਕ, ਇੰਸਟਾਗ੍ਰਾਮ ਰੀਲਜ਼ ਤੇ ਯੂਟਿਊਬ ਸ਼ਾਰਟਸ ਵਰਗੇ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ਦਾ ਕ੍ਰੇਜ਼ ਇੰਨਾ ਵੱਧ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਦਿਨ-ਰਾਤ ਸਕ੍ਰੌਲਿੰਗ ਵਿੱਚ ਹੀ ਲੱਗੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।</p> <p><iframe class="vidfyVideo" style="border: 0px;" src="https://ift.tt/IalQVxM" width="631" height="381" scrolling="no"></iframe></p> <p>ਕੁਝ ਸਕਿੰਟਾਂ ਦੇ ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਟਾਈਮ ਪਾਸ ਬਣ ਗਏ ਹਨ ਬਲਕਿ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਦਿਮਾਗ ਤੇ ਸੋਚਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਹੈਰਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈਆਂ ਹਨ ਜੋ ਦਰਸਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਸ਼ਾਰਟ ਵੀਡੀਓ ਵੇਖਣ ਦੀ ਆਦਤ ਸਾਨੂੰ ਸੋਚ-ਸਮਝ ਕੇ ਫੈਸਲੇ ਲੈਣ ਤੋਂ ਰੋਕ ਰਹੀ ਹੈ ਤੇ ਵਿੱਤੀ ਨੁਕਸਾਨ ਵੀ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ।</p> <p><iframe class="vidfyVideo" style="border: 0px;" src="https://ift.tt/TCp1Y4K" width="631" height="381" scrolling="no"></iframe></p> <p>ਇਹ ਖੋਜ ਚੀਨ ਦੀ ਤਿਆਨਜਿਨ ਨਾਰਮਲ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਕਿਆਂਗ ਵਾਂਗ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਟੀਮ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਜੋ ਨਿਊਰੋਇਮੇਜ ਜਰਨਲ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਈ ਹੈ। ਇਸ ਅਧਿਐਨ ਅਨੁਸਾਰ ਜੋ ਲੋਕ ਟਿਕਟੋਕ ਜਾਂ ਰੀਲਜ਼ ਵਰਗੇ ਛੋਟੇ ਵੀਡੀਓਜ਼ 'ਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਮਾਂ ਬਿਤਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਫੈਸਲਾ ਲੈਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ 'ਤੇ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਨੁਕਸਾਨ ਤੋਂ ਬਚਣ ਦੀ ਪ੍ਰਵਿਰਤੀ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ।</p> <p>ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਕੁਦਰਤੀ ਗੁਣ ਹੈ ਜੋ ਸਾਨੂੰ ਜੋਖਮ ਤੋਂ ਬਚਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਸਕੀਮ 1,000 ਰੁਪਏ ਜਿੱਤਣ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕਰਦੀ ਹੈ ਪਰ 500 ਰੁਪਏ ਗੁਆਉਣ ਦਾ ਜੋਖਮ ਵੀ ਹੈ ਤਾਂ ਨੁਕਸਾਨ ਤੋਂ ਡਰਨ ਵਾਲਾ ਵਿਅਕਤੀ ਇਸ ਜੋਖਮ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹੇਗਾ ਪਰ ਜਿਹੜੇ ਲੋਕ ਰੀਲਾਂ ਦੇਖਣ ਦੀ ਆਦਤ ਵਿੱਚ ਫਸ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਅਕਸਰ ਅਜਿਹੇ ਜੋਖਮ ਲੈਣ ਤੋਂ ਨਹੀਂ ਝਿਜਕਦੇ ਭਾਵੇਂ ਨੁਕਸਾਨ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋਵੇ।</p> <p>ਇਨ੍ਹਾਂ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਆਕਰਸ਼ਣ 'ਤੁਰੰਤ ਇਨਾਮ ਪ੍ਰਣਾਲੀ' ਹੈ। ਭਾਵ ਇੱਕ ਵੀਡੀਓ ਦੇਖੋ, ਮੌਜ-ਮਸਤੀ ਕਰੋ ਤੇ ਫਿਰ ਅਗਲਾ ਵੀਡੀਓ। ਇਹ ਕ੍ਰਮ ਉਪਭੋਗਤਾ ਨੂੰ ਡੋਪਾਮਾਈਨ ਦੀ ਲਗਾਤਾਰ ਖੁਰਾਕ ਦਿੰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਦਿਮਾਗ ਹੌਲੀ ਤੇ ਸੋਚ-ਸਮਝ ਕੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਖੁਸ਼ੀ ਦੀ ਆਦਤ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਸਿੱਧਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਇਹ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਵਿਅਕਤੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਵੱਡੇ ਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਫੈਸਲੇ ਵੀ ਬਿਨਾਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੋਚੇ ਜਲਦੀ ਵਿੱਚ ਲੈਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।</p> <p>ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਸਿਰਫ ਦਿਮਾਗ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਇਹ ਪੂਰੀ ਰੁਟੀਨ ਤੇ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਲਗਾਤਾਰ ਵੀਡੀਓ ਦੇਖਣ ਨਾਲ ਧਿਆਨ ਭਟਕ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰਨਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਦੀ ਨੀਂਦ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਰਾਤਾਂ "ਬੱਸ ਇੱਕ ਵੀਡੀਓ ਹੋਰ" ਦੇਖ-ਦੇਖ ਕੇ ਲੰਘ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਛੋਟੀਆਂ ਵੀਡੀਓ ਦੇਖਣ ਕਾਰਨ ਚਿੰਤਾ, ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਤੇ ਆਤਮਵਿਸ਼ਵਾਸ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਵਰਗੀਆਂ ਮਾਨਸਿਕ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵੀ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦੀਆਂ ਹਨ।</p> <p>ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਔਸਤਨ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦਿਨ ਵਿੱਚ 151 ਮਿੰਟ ਛੋਟੀਆਂ ਵੀਡੀਓਜ਼ 'ਤੇ ਬਿਤਾਉਂਦਾ ਹੈ ਤੇ 95% ਤੋਂ ਵੱਧ ਇੰਟਰਨੈਟ ਉਪਭੋਗਤਾ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਇਸ ਆਦਤ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਜੂਏ ਤੇ ਨਸ਼ੇ ਦੀ ਆਦਤ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਸਾਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕੋ ਜਿਹੀ ਪ੍ਰਵਿਰਤੀ ਹੈ: ਤੁਰੰਤ ਖੁਸ਼ੀ ਦੀ ਭਾਲ ਕਰਨਾ ਤੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰਨਾ।</p> <p>ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਆਦਤ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਸਕ੍ਰੀਨ ਸਮੇਂ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰੋ। ਹਰ 20-30 ਮਿੰਟਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬ੍ਰੇਕ ਲਓ ਤੇ ਬੇਕਾਬੂ ਸਕ੍ਰੌਲਿੰਗ ਤੋਂ ਬਚੋ। ਕਿਤਾਬਾਂ ਪੜ੍ਹਨ, ਕਸਰਤ ਕਰਨ ਜਾਂ ਆਪਣੇ ਕਿਸੇ ਸ਼ੌਕ ਵਿੱਚ ਸਮਾਂ ਬਿਤਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੋ। ਹਫ਼ਤੇ ਵਿੱਚ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫ਼ੋਨ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹਿ ਕੇ ਡਿਜੀਟਲ ਡੀਟੌਕਸ ਵੀ ਕਰੋ। ਭਾਵੇਂ ਇਹ ਛੋਟੀਆਂ ਵੀਡੀਓ ਸਿਰਫ਼ ਕੁਝ ਸਕਿੰਟ ਲੰਬੇ ਹਨ, ਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਾਡੇ ਦਿਮਾਗ, ਨੀਂਦ, ਫੋਕਸ ਤੇ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਵਿੱਤੀ ਫੈਸਲਿਆਂ 'ਤੇ ਵੀ ਡੂੰਘਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸਮਝਦਾਰੀ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ ਤੇ ਇਹ ਮਨੋਰੰਜਨ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਆਦਤ ਤੱਕ ਨਹੀਂ।</p>